Wat is biologie nou eigenlijk?

Biologie is een natuurwetenschap en tevens een exacte wetenschap, net als de wetenschappen natuurkunde en scheikunde. De wetenschap biologie gaat over het leven, en dan niet over het praktische leven van mensen dat bijvoorbeelld bestaat uit zaken als naar school gaan, werken en boodschappen doen. Biologie gaat meer in op wat leven nu eigenlijk is en kijkt hierbij naar het leven op het kleinste niveau (molecuulniveau) tot op het grooste niveau (ecosystemen).

Het woord biologie komt van het Griekse bíos lógos wat leven leer ofwel de leer van het leven betekent, een passende naam dus. De biologie op en onder het niveau van organisme heeft veel raaklvlak met scheikunde en natuurkunde. Zo komt bij celbiolgie veel scheikunde en natuurkunde kijken. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om de volgende vragen: Hoe zijn de eiwitten van een bepaalde cel opgebouwd? Hoe zijn ze gevouwen? Uit welke aminozuren bestaan deze en hoe zijn ze gekopeld? Waarom kunnen bepaalde hormonen door een celmembraan heen en anderen niet? Hoe kunnen ionen zorgen voor het geleiden van impulsen? Hier vertoont de biologie erg veel raakvlakken met de scheikunde en natuurkunde.

 

Je kunt echter ook kijken naar heel andere kanten van de biologie zoals de gedragsbiologie. Vragen die hierbij passen zijn: Waarom dood een mannetjes leeuw meestal vreemde welpjes? Waarom wordt een stekelbaasje druk waneer er een rood voorwerp in zijn buurt komt? Is de toon waarmee vogels fluiten hen aangeleerd of is deze aangeboren? Weer een andere kant is de ecologie die gaat over de invloeden van het mileu op een organisme of populatie. Denk hierbij aan vragen als: Waarom kan het gunstig zijn voor een organime om in een omgeving met heel extreme abiotische-factoren te leven? Waarom kan het problemen opleveren waneer een excotisch organisme in een andere ecosysteem terecht komt? Heeft de klimaatverandering invloed op de populatie van kikkers in Nederland?

 

Uiteraard zij er veel meer deel onderwerpen in de biologie en veel meer indelingen. De bekendste heb ik van wikipedia gehaald en staan hier onder vermeld.

Indeling naar organisatieniveau

Een veelgebruikte onderverdeling is op organisatieniveau, waarbij sommige specialisaties zich op meerdere niveaus kunnen richten:

• op moleculair niveau (submicroscopisch): biochemie, bio-informatica, moleculaire biologie en moleculaire genetica
• op celniveau (microscopisch): celbiologie (celleer, cytologie)
• op het niveau van weefsels: histologie, neurobiologie
• op het niveau van orgaanstelsels en organen (macroscopisch): fysiologie, endocrinologie, morfologie, anatomie, biofysica, embryologie ...
• op het niveau van individuen: morfologie, anatomie
• op het niveau van populaties: populatiebiologie, gedragsbiologie, populatie-ecologie, populatiegenetica, evolutiebiologie
• op het niveau van soorten: systematiek, taxonomie, evolutiebiologie, morfologie, autecologie, biogeografie
• op het niveau van ecosystemen, levensgemeenschappen en landschappen: landschapsecologie, synecologie, synsystematiek, syntaxonomie, vegetatiekunde, milieubiologie

 

Bijzondere biologie

Bijzondere biologie is een wat oudere term voor de biologische vakgebieden die betrekking hebben op de systematiek van de soorten van bepaalde taxonomische groepen.

• Microbiologie is de wetenschap van de micro-organismen, zoals bacteriën, eencellige schimmels (gisten), en soms ook virussen.
  • Bacteriologie is de wetenschap van de bacteriën. Daarbij ligt het accent vooral op de studie van de biochemie en de ecologie.
  • Virologie is de wetenschap van de virussen, viroïden en prionen.
• Plantkunde of botanie is de wetenschap van de planten. Traditioneel was dit zeer wijd omgrensd.
  • Bryologie is de wetenschap van de mossen, levermossen en hauwmossen.
  • Pteridologie is de wetenschap van de varens.
• Fycologie of algologie is de wetenschap van de algen (traditioneel groenwieren, roodwieren, bruinwieren, blauwwieren en andere kleinere groepen). Studie van de blauwwieren wordt tegenwoordig niet meer hiertoe gerekend, maar tot de bacteriologie.
• Mycologie is de wetenschap van de schimmels. Het wordt tegenwoordig niet meer tot de plantkunde gerekend.
  • Lichenologie is de wetenschap van de korstmossen. Het wordt tegenwoordig tot de mycologie gerekend.
• Zoölogie is de wetenschap van de dieren.
  • Entomologie is de wetenschap van de insecten.
  • Herpetologie is de wetenschap van de amfibieën en reptielen.
  • Ichtyologie is de wetenschap van de vissen.
  • Malacologie is de wetenschap van de weekdieren (met schelpen).
  • Ornithologie is de wetenschap van de vogels.
• Biotechnologie, milieubiologie, milieuwetenschappen, medische biologie zijn specialisaties die zich bezighouden met de mens.

Bouw en ontwikkeling

Een indeling naar de studie van bouw en ontwikkeling:

• cellen, weefsels en organen: anatomie, histologie, zoötomie, plantenanatomie
• organen en organismen: morfologie, plantenmorfologie, fytografie
• ontwikkeling: embryologie, morfogenese, ontwikkelingsbiologie, ontwikkelingsfysiologie

Indeling naar processen

Een indeling op natuurlijke processen:

• overerving: genetica
• levensverrichtingen van organismen: fysiologie, endocrinologie, ethologie, plantenfysiologie
• evolutionair historisch: paleontologie
• ziekte en gezondheid: immunologie, epidemiologie, fytopathologie (plantenziektenkunde), toxicologie, milieukunde

Indeling naar ecologie

Een ecologische indeling:

• Hydrobiologie, limnologie en mariene biologie zijn de vakgebieden van organismen in het water.
• Terrestrische ecologie, vegetatiekunde zijn de vakgebieden van organismen op het land.
• Aerobiologie is de wetenschap van het passieve transport van zich in de lucht begevende micro-organismen.
• Parasitologie is de wetenschap van organismen met een parasitaire levenswijze.

Indeling naar benadering en methodiek

Een indeling naar wetenschappelijke methode:

• aardrijkskunde: biogeografie (inclusief floristiek)
• informatica: bio-informatica
• natuurkunde: biofysica
• scheikunde: biochemie, moleculaire biologie
• wiskunde: biomathematica, mathematische biologie

Indeling naar toepassingsgebied

Een indeling naar toepassingsgebied:

• biotechnologie houdt zich bezig met de technieken om biologie te gebruiken voor praktische doeleinden.
• medische biologie, biomedische wetenschappen

 

Kort samengevat is biologie dus de leer van het leven in de meest uitgebreide vorm. Het bestudeert hoe het leven werkt en in elkaar zit, zich vermeedert, wat er invloed op heeft en waar hetzelf invloed op heeft en nog veel meer. Eigenlijk te veel om op een pagina uit te leggen. Toch hoop ik dat ik nu redelijk duidelijk heb gemaakt wat biologie is.